วัคซีนผู้ใหญ่

มีคำถามเกี่ยวกับวัคซีนในผู้ใหญ่และผู้สูงอายุกันมากเพราะยุคนี้เรื่องการป้องกันไม่ได้จำกัดเฉพาะในเด็กแล้วเนื่องจากมีวิวัฒนาการของวัคซีนที่ ใช้ในผู้ใหญ่มากขึ้น

มี คำแนะนำใหม่ใหม่สำหรับ วัคซีนใหม่อยู่ 5 ตัวในขณะที่ผู้ใหญ่และผู้สูงวัยควรพิจารณาฉีด

1. วัคซีนป้องกันคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน (Tdap) สามโรคนี้ทุกคนจำเป็นต้องมีภูมิคุ้มกันพื้นฐานเพราะเป็นโรคร้ายที่อยู่กับมนุษย์อย่างยาวนาน เป็นวัคซีนที่ควรฉีดทุก 10 ปีแนะนำให้ฉีดเมื่ออายุลงท้ายด้วยเลข “0” เช่น 30 40 50 60 70 80 เป็นต้น หากใครยังไม่ได้ฉีดมาภายในห้าปีก็ ควรรีบฉีดและนับเป็นวัคซีนประจำ 10 ปี ที่ผ่าน ของตนเอง หากใครมีบาดแผลและต้องเข้าฉีดวัคซีนฉีดวัคซีนบาดทะยักก็ขอให้ใช้โอกาสนั้นเป็นวัคซีนรวมสามโรคเลยก็จะคุ้มกว่า

2. วัคซีนตัวที่สองคือวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกซึ่งมีวัคซีนตัวใหม่ออกมา ชื่อ Qdenga ฉีด 2 เข็ม ห่างกัน 3 เดือน (ต่างจากวัคซีนเดิมที่ชื่อ Dengvaxia ซึ่งต้องฉีดสามเข็มห่างกันหกเดือนและต้องเจาะเลือดก่อนฉีด) มีประสิทธิภาพสายพันธุ์ที่ 2 ซึ่งระบาดประเทศไทยเด่นมากกว่าแบบเก่าและไม่จำเป็นต้องเจาะเลือดก่อนฉีดแนะนำให้ฉีดเลยในผู้ที่อายุ 4 ถึง 60 ปี ส่วนคนที่อายุเกิน 60 ปีมีความเสี่ยงต่อไข้เลือดออกน้อยก็จริง แต่เวลาเป็นก็อาการหนักมากกว่าได้ ถ้า ผู้สูงวัยท่านใด อยากจะฉีดให้ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเป็นรายรายไปนะคะ เพราะวัคซีนเชื่อว่ามีประโยชน์ แต่ไม่มีข้อมูลศึกษาเพื่อมาขึ้นทะเบียน

3. วัคซีนตัวที่สามคือวัคซีนป้องกันงูสวัดซึ่งมีตัวใหม่ออกมาชื่อ Shingrix เป็น Glycoprotein +adjuvant ต้องฉีดสองเข็มห่างกัน 2-6 เดือนซึ่งต่างจากแบบเก่าซึ่ง เป็นแบบเชื้อมีชีวิต ฉีดเพียงเข็มเดียว ตัวใหม่ Shingrix นี้แรงขึ้นมากทั้งประสิทธิภาพและราคา ง่ายง่ายคือตัวเก่าป้องกันได้ประมาณ 70% และประสิทธิภาพอยู่ได้ประมาณสามถึงห้าปีในขณะที่ตัวใหม่ประสิทธิภาพ เกิน 90-95% อยู่ได้เกิน 10 ปี ฉีดได้ตั้งแต่อายุ 50 ปีขึ้นไป งูสวัดเป็นโรคร้ายถ้าไม่ลำบากเรื่องค่าใช้จ่ายก็น่าฉีดมากค่ะ

4. วัคซีนตัวที่สี่คือวัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบ สำหรับผู้ที่อายุเกิน 65 ปีหรือผู้ที่มีโรคประจำตัวประมาณโรคปอดโรคหัวใจ ซึ่งมันก็คือวัคซีนนิวโมค็อกคัสชนิดคอนจูเกตของเด็กนั่นเองแต่ที่นำมาใช้กับผู้ใหญ่นั้นเป็นแบบ 13 สายพันธุ์หรือ 15 สายพันธุ์และในอนาคตจะมีแบบ 20 สายพันธุ์เข้ามาขายเร็วเร็วนี้เอาเป็นว่ายิ่งมากสายพันธุ์ก็ยิ่งดีค่ะและถ้าฉีดแบบ 13 หรือ 15 สายพันธุ์ก็จำเป็นต้องฉีดตามด้วยวัคซีนแบบ polysaccharides 23 สายพันธุ์ ซึ่งเป็นวัคซีนโบราณที่ นำมาเสริมอีกหนึ่งปี ต่อมาด้วยในขณะที่ถ้าฉีดแบบ 20 สายพันธุ์ก็ไม่จำเป็นต้องมาฉีด polysaccharides ซ้ำ

5. วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ อย่าลืมฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปีนะคะโดยเฉพาะปีนี้นี้ high-dose (Efluelda) สำหรับผู้สูงวัย เกิน 65 ปี ซึ่งราคาก็จะสูงกว่าแบบปกติแต่ได้ภูมิคุ้มกันที่สูงขึ้นประมาณ 25%

นอกจากนี้ ก็อย่าลืมวัคซีนโควิด-19 ประจำปี ฉีดไกล้ๆหรือพร้อมกับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ด้วยสายพันธุ์อัพเดท ซึ่งเราจะมี XBB monovalent มาขายเร็วๆนี้ พอวัคซีนมาก็รีบไปฉีดกระตุ้นกันนะคะ

ที่เล่าให้ฟังนี้ยัง ไม่รวมวัคซีนอื่นๆซึ่งเราพูดคุยกันมานานแล้วเช่นวัคซีนป้องกันตับอักเสบเอและบี วัคซีนป้องกันอีสุกอีใส ซึ่งผู้ใหญ่ทุกคน ที่ไม่เคยได้รับวัคซีนเหล่านี้ ในวัยเด็ก และไม่เคยเป็นมาก่อน ควรได้รับการตรวจว่ามีภูมิคุ้มกันหรือยัง และถ้ายังไม่มีก็ควรได้รับการฉีดด้วยนะคะ

พญ. กุลกัญญา โชคไพบูลย์กิจ